De Canon van Vlaanderen zal een overzicht bieden van gebeurtenissen, figuren en kunstwerken die een bijzondere betekenis bezitten voor de Vlaamse samenleving van vandaag. Geen uitgestippeld pad, maar een kompas voor een avontuurlijke reis.
Op 20 januari 2020 organiseerde het Vlaams-Nederlands cultuurhuis deBuren een interessant debat over de vraag: “Is een Vlaamse canon een goed idee?” Deze gedachtewisseling vat heel wat pro- en contra-argumenten samen. Kevin Absillis en Wim Vandenbussche gingen de discussie aan met Marc Boone. Parallel spraken Frits van Oostrom, Lotte Jensen en Gerben Graddesz Hellinga over de Canon van Nederland. U kunt het debat hier integraal herbeluisteren:
Het woord canon (met klemtoon op de eerste lettergreep, cá-non) komt uit het Oudgrieks en betekent onder meer ‘richtsnoer’. Doorgaans verwijst het naar een verzameling van teksten die gezaghebbend zijn of een bijzondere waarde bezitten zoals de Bijbelse canon of de literaire canon. Hier is het woord bedoeld als synoniem voor een historisch en cultureel referentiekader.
De canon gaat over de geschiedenis, de cultuur en de mensen van de regio die vandaag Vlaanderen wordt genoemd, vanaf de vroegste bewoning tot nu. De canon is een terugblik, maar knoopt ook aan bij het heden, en wil zo bijdragen aan een beter inzicht in onze samenleving.
De canon heeft aandacht voor hoogte- en dieptepunten, voor invloeden van elders en uitstraling naar buiten, voor bekende mensen maar ook voor de gewone man en vrouw. Hij zal de soms verwonderde blik die andere culturen op onze vanzelfsprekendheden richten niet verwaarlozen.
Ook het toevallige karakter van historische ontwikkelingen zal in de canon aandacht krijgen want de geschiedenis verloopt soms grillig en het huidige Vlaanderen is niet de onafwendbare uitkomst van het verleden.
Vlaanderen zoals we dat nu kennen, kreeg pas vorm vanaf de negentiende eeuw in het kader van het moderne België. Voordien verwees de naam naar het oude graafschap, dat ruw geschetst de huidige provincies Oost- en West-Vlaanderen en delen van Zeeuws- en Frans-Vlaanderen omvatte. Wat vandaag Vlaanderen wordt genoemd, was lange tijd een lappendeken van gebieden die deel uitmaakten van ruimere politieke verbanden zoals de Bourgondische, de Spaanse of de Oostenrijkse Nederlanden.
De canon is er voor iedereen: voor jong en oud, nieuwkomers en stamgasten, huismussen en globetrotters, voor mensen in en buiten Vlaanderen. De canon wil informatie delen, inspiratie bieden en uitnodigen tot kritische reflectie en debat.
De commissie werkt suggesties uit voor het gebruik van de canon in sectoren zoals het onderwijs, de erfgoed- en museumsector, inburgering, toerisme, ... .
De canon wordt gemaakt door een commissie die de voorzitter autonoom heeft samengesteld. Die commissie bestaat uit negen deskundigen met uiteenlopende achtergronden. Ze werkt onafhankelijk en laat zich bijstaan door externe experts.
De commissie zal de canon presenteren aan de Vlaamse regering in het voorjaar van 2023 samen met een advies over het gebruik ervan in diverse contexten.
In geen geval. Het wetenschappelijk onderzoek staat niet stil en ook het maatschappelijk debat over het verleden evolueert voortdurend. Ook de canon zal daarom na 2023 op gezette tijden worden geactualiseerd.
Canon Sociaal werk Vlaanderen: https://www.canonsociaalwerk.eu/be/index.php
Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal en Letteren: https://literairecanon.be
Frankrijk: http://www.joursdegloire.fr
Denemarken: Demokratikanon (uvm.dk) en 861_kk_special_16.indd (kum.dk)
Nederland: https://www.canonvannederland.nl
Curaçao: https://canoncuracao.cw